آمارسازی به شیوه دولت سیزدهم؛ ۱۵ هزار تخت بیمارستانی ظرف دو سال ساخته شده؟ | لزوم توجه به ساخت تخت‌های بیمارستانی در شهرهای مختلف کشور

دستاوردسازی‌های دولت سیزدهم ادامه دارد. در ادامه روندی که رییس دولت و تیم رسانه‌ای او دنبال کرده‌اند، سیدابراهیم رییسی این بار از افزوده شدن ۱۵ هزار تخت بیمارستانی در مراکز درمانی کشور در دولت سیزدهم خبر داد. موضوعی که پیش از این مدیرعامل سازمان تامین اجتماعی نیز به آن اشاره کرده بود و آن را از دستاوردهای دولت سیزدهم در زمینه نظام سلامت عمومی قلمداد کرد. این در حالی است که این بیمارستان‌ها در دولت سیزدهم ساخته نشدند و بخش عمده‌ای از فرآیند ساخت ۱۵ هزار تخت در دولت قبل انجام شده است. در این میان حتی محمد مهاجری فعال سیاسی در توییتی نوشت که ۹۰ درصد فرآیند ساخت ۱۵ هزار تخت در دولت روحانی انجام شده. بنابراین هرچند اضافه شدن ۱۵ هزار تخت بیمارستانی به نظام سلامت کشور را باید به فال نیک گرفت اما نمی‌توان از کنار آمارسازی‌های دولت سیزدهم نیز به سادگی گذشت.

سوال اینجاست که چرا دولت سیزدهم به جای سرمایه‌گذاری و سیاست‌گذاری‌های اصولی در نظام سلامتی عمومی، دست به چنین آمارسازی‌هایی زده است؟

سرانه تخت بیمارستانی در ایران بالاست؟

این نخستین اظهارنظر مقامات دولت سیزدهم درباره سرانه تخت‌های بیمارستانی نیست. پیش از این نیز معاون وزیر بهداشت در سخنانی که انتقادهای بسیاری در پی داشت گفت که ایران ظرفیت خوبی برای جذب گردشگر سلامت دارد. به گفته سعید کریمی ۱۵۵ هزار تخت بیمارستانی در کشور وجود دارد که اگر ضریب اشغال متوسط آن ها ۷۰ درصد باشد به طور متوسط ۳۰ درصد از تخت های بیمارستانی کشور خالی است و می‌توان از این ظرفیت برای جذب گردشگران در حوزه سلامت استفاده کرد. آماری که این مقام وزارت بهداشت اعلام کرد بسیار مخدوش بود. چراکه کشور با کمبود تخت‌های بیمارستانی در سراسر نقاط روبه‌روست و تخت‌های موجود نیز به نوعی مستهلک شده‌اند.

عقب ماندگی از دنیا و بحران نظام سلامت در آینده

آمار ۱۵۵ هزار تخت بیمارستانی با توجه به جمعیت ۸۵ میلیونی خلاءهای بسیاری را در این حوزه نشان می‌دهد. چراکه  وضعیت ایران در مقایسه با کشورهای توسعه‌یافته و حتی برخی کشورهای همسایه بسیار نگران‌کننده است. بر این اساس در ایران سرانه تخت بیمارستانی ۱.۵ به ازای هزار نفر است و تا رسیدن به استانداردهای بین‌المللی که ۳ تخت به ازای هز هزار نفر است فاصله بسیار دارد.  

این در حالی است که در کشورهای OECD (عضو سازمان همکاری و توسعه اقتصادی)، به طور متوسط ​​۴.۴ تخت بیمارستانی به ازای هر هزار نفر در سال ۲۰۱۹ وجود داشته است. بر اساس آماری که در سایت داده‌های OECD وجود دارد در صدر این کشورها شرق آسیایی‌ها یعنی ژاپن (۱۲.۸ تخت به ازای هر هزار نفر) و کره جنوبی (۱۲.۴ تخت در هر هزار نفر) قرار دارند. سرانه تخت بیمارستانی در ترکیه نیز حدود ۲.۸ به ازای هزار نفر است نشان می‌دهد ایران در این حوزه از ترکیه نیز عقب افتاده است.

تمرکز تخت‌های بیمارستانی در پایتخت و غفلت از دیگر شهرها

نکته دیگر اینجاست که بخش زیادی از تعداد محدود تخت‌های بیمارستانی در کشور نیز در پایتخت است و سهم دیگر استان‌ها و کلان‌شهرها از تخت‌های بیمارستانی و خدمات درمانی باکیفیت بسیاری پایین است. تاجایی که حدود ۱۷ درصد آن‌ها در تهران است و پس از تهران، فارس با ۷.۴ درصد و اصفهان با ۷ درصد در رتبه‌های بعدی قرار دارند. پایین‌ترین آمار بیمارستان‌های کشور نیز مربوط به استان‌های خراسان شمالی با ۱.۱درصد، چهارمحال و بختیاری با ۱درصد، کهگیلویه و بویراحمد با  ۰.۹ درصد است.

چرا آمارسازی و دستاوردسازی دولت سیزدهم ادامه دارد؟

با گذشت بیش از دو سال از عمر دولت سیزدهم حتی وعده ساخت سالانه یک میلیون مسکن نیز عملی نشده است. حال سوال اینجاست که چطور دولت ظرف دو سال ۱۵ هزار تخت بیمارستانی آماده و بهره‌‌برداری کرده است؟ پاسخ این سوال روشن است و بسیاری تاکید کردند که بیش از ۹۰ درصد از فرآیند ساخت این تخت‌ها در دولت پیشین انجام شده است. این رویکرد اما در دولت سیزدهم سابقه‌دار است. تاجایی که حتی تلاش کردند بازگشت الواح هخامنشی به کشور را هم به نام خود بزنند. در حالی که محموله‌های الواح هخامنشی از سال ۱۳۲۷ در حال بازگشت به کشور بوده و چهارمین آن هم سال ۹۸ در دولت روحانی به ایران بازگشته است.

بنابراین دولت سیزدهم بیش از آمارسازی باید به فکر حل کردن چالش‌های اجتماعی و اقتصادی کشور باشد. چالش‌هایی که نظام سلامت کشور را نیز تهدید می‌کند و با توجه به موج مهاجرت پزشکان و پرستاران می‌تواند تبعات جبران‌ناپذیری داشته باشد.